Już w przyszłym tygodniu uczniowie ostatnich klas szkół podstawowych staną przed nie lada wyzwaniem: próbnym egzaminem ósmoklasisty. Czy jest się czego obawiać? Co może zaskoczyć? Czy w ciągu najbliższych dni można jeszcze przygotować się do testu? Na te pytania odpowiadają eksperci dydaktyki języka polskiego i matematyki ze Szkoły Edukacji Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Uniwersytetu Warszawskiego.
Ósmoklasiści zasiądą do egzaminu próbnego jako pierwszy rocznik po reformie szkolnictwa likwidującej gimnazja. Testy odbędą się od 27 do 29 listopada. We wtorek uczniowie zmierzą się z językiem polskim, w środę z matematyką, a w czwartek z językiem obcym. Wśród dzieci panuje spory lęk przed nowym sprawdzianem, niepokoją się też nauczyciele i rodzice.
Język polski - odśwież lektury, nie marnuj czasu na brudnopis
Kinga Białek, ekspertka w dziedzinie dydaktyki literatury i języka polskiego w Szkole Edukacji, uspokaja: zawsze jest czas na to, by uzupełnić wiedzę – tym bardziej, że do właściwego egzaminu zostało jeszcze wiele miesięcy. Z pewnością warto powtórzyć treść 12 wymaganych lektur z klas 7-8, na przykład przygotowując fiszki z podstawowymi informacjami o bohaterach, fabule, autorze i okolicznościach powstania książki. Przyda się umiejętność kojarzenia i szukania wspólnych motywów w różnych książkach. Warto też zajrzeć na stronę Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, gdzie zamieszczone są przykładowe wypracowania wraz z omówieniem.
Co może zaskoczyć na egzaminie? Według Kingi Białek nowe jest już samo doświadczenie: stres i praca pod presją czasu, a także liczba zadań otwartych. Na egzaminach gimnazjalnych uczniowie musieli napisać jedno dłuższe wypracowanie oraz jedną krótszą wypowiedź. We wtorek ósmoklasiści będą odpowiadać na wiele pytań otwartych (nie wiadomo jednak ile) i napiszą wypracowanie.
Ekspertka zwraca uwagę, że wymagająca będzie forma testu: dość rozbudowane polecenia, a więc sporo czytania. Bardzo ważne, by wnikliwie i spokojnie przestudiować polecenia, a także by podkreślać w nich kluczowe hasła i wymagane elementy.
Należy także kontrolować czas i koncentrować się na zadaniach otwartych, bo to za nie przyznaje się aż 70% punktów. Polecenia zadań otwartych warto przeczytać na samym początku egzaminu, tak by móc się z nimi oswoić. Pisanie wypracowania należy zacząć już z koncepcją całości i uporządkowanymi argumentami i przeznaczyć na nie ok. 30-45 minut. Tekstów nie powinno się pisać na brudno, bo przepisywanie jest bardzo czasochłonne. Trzeba pamiętać o stworzeniu planu wypowiedzi, map myśli i wypisaniu informacji, których zamierzamy użyć – dodaje Kinga Białek.
Matematyka - cenne zadania otwarte
Ekspertka w dziedzinie dydaktyki matematyki Agnieszka Sułowska poleca z kolei, by zajrzeć do dostępnego na stronie CKE informatora i przykładowego arkusza egzaminacyjnego. Tam pokazane są wszystkie typy zadań, jakie mogą się pojawić na egzaminie. Ich rodzaj będzie podobny do tych, jakie występowały na testach gimnazjalnych, zmieni się natomiast ich liczba. Do tej pory zdecydowanie przeważały zadania zamknięte. W obecnym sprawdzianie ósmoklasisty zadań zamkniętych będzie około 15. Otwartych pojawi się od 5 do 7, i część spośród nich będzie mieć charakter praktyczny, czyli dotyczyć np. kalendarza, czasu, obliczeń pieniężnych czy procentowych.
Jaką strategię rozwiązywania testu poleca Agnieszka Sułowska, aby zdążyć zrealizować jak najwięcej poleceń? Warto najpierw dokonać pierwszego szybkiego przeglądu zadań i odpowiedzieć na te pytania, na które na pewno znamy odpowiedź. Następnie przystąpić do rozwiązywania zadań, na które potrzebujemy więcej czasu.
Ekspertka Szkoły Edukacji apeluje, by nie ignorować uchodzących za trudniejsze zadań otwartych. „Dotychczas zwłaszcza słabsi uczniowie często je pomijali, bo za pytania zamknięte mogli zdobyć większość punktów. Teraz ten rozkład to pół na pół. Nie da się zdobyć przyzwoitego wyniku, nie rozwiązując zadań otwartych. Wbrew pozorom nie są one wcale takie trudne.” – wyjaśnia Agnieszka Sułowska.
Matematyczka uspokaja uczniów i nauczycieli: nie ma powodów do stresu, to dopiero próbny egzamin. Zamiast koncentrować się na uzyskanej liczbie punktów, lepiej zwrócić uwagę, z jakimi zadaniami uczeń miał kłopot, czego nie pamięta i musi jeszcze powtórzyć, gdzie zrobił błędy i z czego one wynikały. Dzięki temu dzieci będą mogły jak najlepiej przygotować się do właściwego egzaminu.
Kinga Białek - polonistka i hebraistka, doktorantka na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. W Szkole Edukacji PAFW i UW uczy młodych nauczycieli dydaktyki literatury i języka polskiego w zakresie czytania oraz sztuki nauczania. Współpracowała z Centralną Komisją Egzaminacyjną, przez wiele lat była nauczycielką w szkole podstawowej i gimnazjum.
Agnieszka Sułowska - matematyczka, nauczycielka licealna, w Szkole Edukacji PAFW i UW naucza dydaktyki matematyki i planowania pracy w kontekście zadań, lekcji i działów. Pracowała z uzdolnionymi uczniami w ramach Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci, a także w Instytucie Badań Edukacyjnych. Od wielu lat współpracuje z CKE, kieruje pracami zespołu sprawdzającego część matematyczną międzynarodowego badania PISA.