Ile zarabia absolwent informatyki i dlaczego nie należy się śmiać z socjologów? Czy po historii sztuki naprawdę nie ma pracy? Jaka grupa zawodowa jest wolna od ryzyka bezrobocia? Jak powodzi się… leśnikom? Odpowiedzi zna system monitoringu Ekonomicznych Losów Absolwentów (ELA) stworzony przez polskich naukowców we współpracy z Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Przypomnijmy, że ELA jest jednym z ważnych kryteriów uwzględnianych w Rankingu Szkół Wyższych i Rankingu Kierunków Studiów Perspektyw.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego 30 czerwca 2017 r. zorganizowało tweetUP, w trakcie którego zaprezentowano najnowsze wyniki ELI, czyli ogólnopolskiego systemu monitorowania Ekonomicznych Losów Absolwentów szkół wyższych. W spotkaniu wziął udział wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin oraz wiceminister Piotr Dardziński. Towarzyszyli im maturzyści, którzy wkrótce wybiorą uczelnie i kierunki, na jakie będą aplikować.
Przed dzisiejszym spotkaniem zastanawiałem się, jak było z moim wyborem – mówił Jarosław Gowin. - Lata 80-te XX wieku… nie ma co porównywać dzisiejszej Polski do tamtych czasów. Wtedy np. względy finansowe nie odgrywały takiej roli. Były trzy motywy, dla których wybrałem filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Motyw pierwszy – wielka licealna miłość. Mówiąc konkretniej - miłość nieszczęśliwa. Motyw drugi – pasja. Pasja to coś bardzo ważnego – idźcie za głosem Waszych pasji. Wreszcie powód trzeci – mam starszego o 12 lat brata, który wówczas starał się ze stoickim spokojem obserwować moje poczynania
i korygować je przez podsuwanie odpowiednich książek. Kiedyś podsunął mi „Aforyzmy o mądrości życia” Schopenhauera. To była pierwsza książka filozoficzna, którą przeczytałem. I jak przeczytałem to wiedziałem, że filozofia to jest to.
ELA jest jedynym na świecie systemem, który generuje automatyczne raporty o każdym kierunku studiów wszystkich uczelni w kraju. ELA pokazuje nie tylko wysokość pensji, która co miesiąc wpływa na konto młodego pracownika, ale odnosi też jego zarobki do sytuacji na rynku pracy tam, gdzie absolwent mieszka. Dzięki temu można faktycznie stwierdzić, jak mu się wiedzie i jaki poziom życia osiągnął. Wiedza ta ma ułatwić maturzystom podjęcie najlepszego wyboru uczelni i kierunku studiów. Jak ELA znajduje wszystkie te informacje? Zbiory danych otrzymuje z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a także ze zintegrowanego systemu informacji o nauce i szkolnictwie wyższym, czyli z POL-onu. Automatyczna analiza dokonywana jest przy pomocy systemu unikatowego w skali światowej, który stworzyli naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego pod kierownictwem prof. Mikołaja Jasińskiego : - ELA przez ostatni rok przebadała ponad 700 000 absolwentów - mówił M. Jasiński, ojciec systemu. - Co wynika z tych badań? Po pierwsze – bardzo wielu absolwentów po uzyskaniu dyplomu podejmuje kolejne studia i łączy je z pracą. Czy praca ta jest stabilna? Ile czasu spędzają - pracując? Jak dużo z nich otrzymało pracę etatową? Wreszcie, co się dzieje z ich zarobkami, z ewentualnym bezrobociem? Rośnie, czy spada? Tu ELA powie, co się dzieje z miesiąca na miesiąc. Powie nie tylko to, czy zarobki rosną, ale też jak się mają do zarobków ich sąsiadów. Wreszcie ci, którzy nie chcą czytać pełnych raportów o wszystkich ważnych wskaźnikach, mogą zapoznać się z krótkimi jedno-tabelkowymi raportami. To skondensowane rankingi.
Autorzy opracowali takie procedury, które gwarantują absolwentom pełną anonimowość, a do automatycznych raportów dołączyli komentarz zawierający niezbędne interpretacje. ELA obejmuje monitoring dwóch roczników absolwentów (2014 i 2015). Jakie konkrety wynikają z najnowszego badania? Wiadomo już m.in., że najwięcej zarabiają absolwenci Informatyki po studiach magisterskich na Politechnice Warszawskiej. Pracę najszybciej znajdują absolwenci Zarządzania i Inżynierii Produkcji studiów stacjonarnych na Politechnice Lubelskiej. Z kolei najniższe bezrobocie panuje wśród absolwentów Architektury i Urbanistyki z Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy.
ELA pozwala weryfikować stereotypowe, obiegowe opinie, na przykład o najniższych zarobkach dla tych, którzy studiowali socjologię czy politologię. Okazuje się, że w 2015 r. absolwenci studiów magisterskich z dziedziny nauk społecznych uplasowali się dokładnie w połowie stawki, jeśli chodzi o wysokość zarobków w pierwszym roku po studiach. W tyle zostawili natomiast m.in. absolwentów nauk rolniczych, biologicznych i chemicznych. Co z wspomnianymi wcześniej leśnikami? Absolwenci różnych kierunków nauk leśnych osiągali najwyższe pensje spośród absolwentów wszystkich dziedzin studiów magisterskich z 2015 r. Wyprzedzili nawet magistrów nauk technicznych, ekonomicznych i prawnych. Jeśli zaś chodzi o historię sztuki, to wśród absolwentów studiów licencjackich tego kierunku z Uniwersytetu Warszawskiego, Łódzkiego czy UKSW, to nie grozi im zjawisko bezrobocia. Grupą absolutnie wolną od tego ryzyka -niezależnie od miejsca ukończenia studiów - są, naturalnie, absolwenci kierunku lekarskiego.
- Próg między maturą a wyborem studiów to ważny moment życia: wszystko jest teoretycznie możliwe - mówił na zakończenie spotkania premier J. Gowin – Pamiętajcie jednak ostrzeżenie Schopenhauera: Co ludzie zwą losem? To przeważnie głupstwa, które sami popełnili... Życzę, żeby świat rzeczywiście stawał przed wami otworem. Głupstw nie da się uniknąć, ale aby było ich jak najmniej. Właśnie po to stworzyliśmy system ELA. Życzę Wam żebyście z ELĄ zaprogramowali swoje studia i swoje życie na sukces.
Na koniec można było sobie jeszcze zrobić selfie z ELĄ, a gmach ministerstwa został udostępniony maturzystom - przyszłym studentom.
Kamila Magdalena Wysocka