W czasach, w których coraz częściej zadaje się pytanie: czy warto studiować, Perspektywy podkreślają z całą mocą: wykształcenie to klucz do lepszej przyszłości. I konsekwentnie wskazują tych, którzy kształcą na najwyższym poziomie i najlepiej przygotowują swoich absolwentów do pracy i życia w zmieniającym się świecie. Traktujemy to jako naszą misję.

Maturzysta 2018 nie szuka jakichkolwiek studiów. Chce zdobywać wiedzę i umiejętności na przyszłościowym kierunku, w uczelni, która da mu dyplom ceniony przez pracodawców. Z kolei dobra uczelnia może liczyć na zainteresowanie najlepszych kandydatów – olimpijczyków i tych z najwyższymi wynikami na świadectwie dojrzałości – co przynosi jej korzyści zarówno materialne (dotacja MNiSW!), jak i intelektualne – wzrost poziomu kształcenia. Dobrzy maturzyści są wymagający w stosunku do wykładowców, aktywni na studiach, twórczy i innowacyjni.

Wizja uczelni idealnej

Ranking Perspektyw to nie tylko narzędzie, które – mądrze wykorzystane – może posłużyć maturzystom i ich rodzicom w wyborach edukacyjnych. Ranking to także kompendium wiedzy o aktualnym stanie polskiego szkolnictwa wyższego – panoramiczne zdjęcie wykonane tu i teraz, przedstawiające nasze uczelnie i ich ambicje z różnych, ale nieprzypadkowo dobranych punktów widzenia.

W Ranking wpisana jest wizja polskiej uczelni idealnej – model, który co roku Kapituła Rankingu dopasowuje do zmieniającej się rzeczywistości. Dydaktyka i badania na światowym poziomie, doskonała kadra, wysoki poziom umiędzynarodowienia, aktywny udział w globalnym naukowym networkingu, współpraca z biznesem i rynkiem pracy – to cechy uczelni, dzięki którym są one w stanie sprostać wyzwaniom naszych czasów. Właśnie takie uczelnie wskazuje nasz Ranking.

W tym sensie Ranking może być drogowskazem dla uczelni. Podpowiada im – opierając się na rozsądku członków Kapituły, wiedzy płynącej z bieżącej analizy trendów w rankingach na świecie oraz mądrości zgromadzonej w ciągu 19 już lat doświadczeń – w którą stronę należałoby się w przyszłości profilować, jakie aspekty działalności rozwinąć, jakie wyznaczyć priorytety. Tak traktowany Ranking jest ważnym impulsem dla budowania kultury jakości na uczelni.

Kryteria i wagi

Najważniejsze w profesjonalnym przygotowaniu rankingu jest wcześniejsze ustalenie jasnych kryteriów, prawidłowe zebranie danych, rzetelne ich opracowanie oraz przejrzyste przedstawienie wyników. Staramy się spełnić wszystkie te wymagania.

Analitycy Fundacji Edukacyjnej „Perspektywy”, pod której egidą przygotowywany jest ranking, pracują nad nim praktycznie cały rok. Wprowadzenie każdej modyfikacji w istniejących kryteriach oraz dodanie nowych, poprzedzone jest zawsze dużą pracą studialną, z udziałem kompetentnych osób i instytucji.

Nad prawidłowością i rzetelnością procedur sporządzania rankingu czuwa Kapituła składająca się z reprezentantów znaczących środowisk akademickich i zatrudniających absolwentów uczelni. Rolą Kapituły jest ustalanie metodologii rankingu, nadzór nad procedurą jego przeprowadzania oraz zatwierdzenie i ogłoszenie wyników. Kapituła pracuje pod przewodnictwem prof. Michała Kleibera, b. prezesa Polskiej Akademii Nauk, b. ministra nauki i informatyzacji.

Nowe wskaźniki

Wprawdzie łączna waga wskaźników oceniających publikacje naukowe jest utrzymana na podobnym jak przez rokiem poziomie (8 procent), ale są one inaczej definiowane i liczone. W dalszym ciągu opieramy się na bazie Scopus, ale korzystamy z niej poprzez zastosowanie narzędzia SciVal (dane pobieraliśmy wg stanu na 24 kwietnia br.). Są to wskaźniki:

• Publikacje – liczba publikacji uwzględnionych w bazie SCOPUS w latach 2014-2017, w stosunku do ogólnej liczby nauczycieli akademickich.
• Cytowania – liczba cytowań publikacji uwzględnionych w bazie SCOPUS za lata 2014-17, w stosunku do liczby tych publikacji. Nie uwzględniono autocytowań.
• FWCI (Field-Weighted Citation Impact) – wskaźnik określa relację liczby cytowań otrzymanych przez publikację do średniej liczby cytowań otrzymanych przez podobne publikacje indeksowane w bazie SCOPUS za lata 2014-17.

Wykorzystanie narzędzia SciVal związane jest z jego wysoką jakością i szerokim upowszechnieniem (zostało zarekomendowane i udostępnione uczelni przez MNiSW), dzięki czemu każda uczelnia może samodzielnie sprawdzić poprawność danych zastosowanych w rankingu, co zapewnia jego wysoką transparentność.

Zwracamy też uwagę na dwa wskaźniki, które w rankingu Perspektyw pojawiają się w tym roku po raz drugi: wskaźnik „Ekonomiczne Losy Absolwentów” i wskaźnik „Jakość przyjętych na studia”. Są one dla celów rankingu prawie idealne, gdyż bazują na wynikach i ocenach (egzaminów) przeprowadzonych poza uczelnią.

• Ekonomiczne losy absolwentów – to wskaźnik mierzony „zatrudnialnością” absolwentów oraz wysokością ich zarobków – według ogólnopolskiego badania „Ekonomiczne Losy Absolwentów” przeprowadzonego przez MNiSW z wykorzystaniem danych ZUS.
• Jakość przyjętych na studia – to wskaźnik mierzony wynikami egzaminów maturalnych osób, które 1 października 2017 podjęły studia na I roku studiów stacjonarnych. W Rankingu 2017 wskaźnik ten został zastosowany pilotażowo w rankingu 21 kierunków studiów technicznych. W Rankingu 2018 wskaźnik ten włączono do kolejnych pięciu kierunków studiów: rolniczych, leśnych i weterynaryjnych.

Z wielu perspektyw

Ranking Szkół Wyższych to w istocie cztery rankingi odzwierciedlające różnorodność misji pełnionych przez główne grupy polskich uczelni. Są to:

• Ranking Uczelni Akademickich obejmujący wszystkie (z wyjątkiem artystycznych) szkoły wyższe w kraju (publiczne i niepubliczne) posiadające uprawnienia habilitacyjne lub uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora. Prezentujemy także wyodrębnione z tej klasyfikacji rankingi poszczególnych typów uczelni akademickich.
• Ranking Uczelni Niepublicznych obejmujący uczelnie kształcące na poziomie magisterskim, z których 20 ma także uprawnienia doktorskie, a 7 posiada uprawnienia habilitacyjne.
• Ranking Państwowych Wyższych Szkół Zawodowych.

Ranking uczelni akademickich składa się z siedmiu kryteriów: prestiż, pozycja rynkowa absolwentów, potencjał naukowy, efektywność naukowa, innowacyjność, warunki studiowania oraz umiędzynarodowienie studiów. Są one mierzone przez 25 wskaźników. Pozostałe rankingi składają się z sześciu grup kryteriów: prestiżu, pozycji rynkowej absolwentów, siły naukowej, innowacyjności, warunków studiowania oraz umiędzynarodowienia. Zwracamy uwagę, że kryteria uwzględniane są w różnych rankingach z różną wagą.

Publikujemy także po raz kolejny, w formie wydzielonej:

Ranking Kierunków Studiów, obejmujący 68 głównych kierunków studiów. Jesteśmy przekonani, że rankingi kierunków są bardzo pomocne dla kandydatów na studia, ponieważ dodatkowo wskazują na mocne strony uczelni.

Zwracamy uwagę, że w kwietniu br. opublikowaliśmy oddzielnie Ranking Studiów Inżynierskich obejmujący 21 kierunków technicznych, dających po studiach II stopnia tytuł „magistra inżyniera” (kierunki te przedrukowujemy też w niniejszej publikacji).

Nagrody specjalne

Kapituła przyznaje też nagrody specjalne dla uczelni, które w analizowanym roku zanotowały szczególny postęp. W tym roku postanowiliśmy przyznać Nagrodę Awans 2018 w dwóch kategoriach:

• W grupie uczelni akademickich otrzymała ją Politechnika Śląska, która awansowała o 4 miejsca (z 13. na 9.) i dokonała niezwykle trudnej sztuki znalezienia się w „złotej dziesiątce” polskich uczelni.
• W grupie niepublicznych uczelni magisterskich nagrodę tę otrzymała Wyższa Szkoła Humanitas w Sosnowcu, która awansowała o 12 miejsc (awans z miejsca 23 na 11).

Natomiast Nagrodę Kuźnia Kadr 2018, przyznawaną za osiągnięcia w promocji kadr naukowych uczelni otrzymał Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu.

Rankingi doskonałości

Jednym z efektów naszego Rankingu jest stworzenie mapy doskonałości polskiego szkolnictwa wyższego w 27 kluczowych obszarach (bo tyle kryteriów uwzględniamy). Jest to wiedza bardzo ważna dla kandydatów, dlatego w Komunikacie Kapituły wskazujemy uczelnie najlepsze w głównych grupach kryteriów, między innymi:

• potencjale naukowym (UJ),
• umiędzynarodowieniu (Vistula),
• efektywności naukowej (UW),
• publikacjach (UMed. we Wrocławiu)
• prestiżu (UJ),
• absolwenci na rynku pracy (PW),
• innowacyjności (PL).

Zwycięzcy Rankingu

Kapituła przyjęła, podobnie jak w ubiegłym roku, że uczelnie o zbliżonych wynikach (różniących się nie więcej niż o 0,5 procent) będą klasyfikowane na pozycjach ex aequo.

Po zastosowaniu tej formuły, w „odwiecznym pojedynku na szczycie” wśród uczelni akademickich mamy ponownie remis: na pierwszym miejscu znalazły się Uniwersytet Warszawski (100%) i Uniwersytet Jagielloński (99,6) Na trzecim miejscu utrzymała swoją pozycję Politechnika Warszawska (82,8%).

Na 4. miejscu Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (81,6%), na 5. Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie (78,6%) i na 6. Politechnika Wrocławska (75,6%).

W grupie uczelni niepublicznych znowu gratulacje dla Akademii Leona Koźmińskiego, która i w tym roku obroniła tytuł najlepszej niepublicznej uczelni w Polsce.

Tuż za nią SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, a na trzecim miejscu ponownie Uczelnia Łazarskiego. Gratulujemy zwycięskiej trójce!

W rankingu państwowych wyższych szkół zawodowych pierwsze miejsce zajęła ponownie PWSZ im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej. Na 2. miejscu znalazła się Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, a na 3. Państwowa Wyższa Szkoła Techniczno-Ekonomiczna w Jarosławiu. Gratulujemy!

Dziękujemy wszystkim, którzy razem z nami stworzyli tę osiemnastą już edycję Rankingu.

Gratulujemy wszystkim zwycięzcom. Tym „tradycyjnym”, którzy od lat utrzymują najwyższe standardy kształcenia i pracy naukowej oraz tym nowym, którzy dokonali skoku w klasyfikacji dzięki ogromnemu wysiłkowi i zaangażowaniu swojej społeczności akademickiej. Gratulujemy wszystkim nagrodzonym – zasłużyli na wielkie uznanie.

Zatem, jak co roku:

Vivat Academia, vivant professores!

PERSPEKTYWY